Herpes wordt ook in verband gebracht met lichamelijk contact. De infectie kan echter ook op een indirecte manier ontstaan. Je vraagt je misschien af ‘hoe kun je herpes krijgen zonder dat er contact nodig is? Het antwoord hangt af van de manier waarop het virus wordt overgedragen. Het is bewezen dat het herpes simplex virus (HSV) een tijdje leeft op oppervlakken of via gedeelde artikelen en voorwerpen, zoals handdoeken, lippenbalsems of eetgerei. Hoewel de belangrijkste weg direct blijft, via huid-op-huidcontact, kan indirect contact nog steeds een risico vormen – vooral als het virus actief is. Bovendien wordt orale herpes verspreid door speekseldruppels; daarom kan de kans op overdracht in sommige scenario’s toenemen, zoals het delen van glazen vloeistof. Het is dus belangrijk om je bewust te zijn van de verschillende manieren waarop herpes kan worden verspreid, zodat je voorzorgsmaatregelen kunt nemen om blootstelling te voorkomen. De volgende manieren van overdracht en hoe je jezelf daar het beste tegen kunt beschermen worden in deze blog besproken.
Overdracht van herpes door geschudde persoonlijke voorwerpen
De belangrijkste manier waarop een herpesinfectie wordt opgelopen is via direct huidcontact. In zeer zeldzame gevallen is het echter mogelijk om het virus op te lopen door contact met een besmet voorwerp.
Handdoeken, scheermesjes en tandenborstels
Het herpesvirus kan korte tijd buiten het lichaam overleven en overleeft het best in een vochtige omgeving. Hoewel deze kans uiterst klein is, kan het delen van persoonlijke voorwerpen zoals handdoeken, scheermesjes of zelfs tandenborstels met een actief geval herpes overbrengen. Het is daarom belangrijk om regelmatig een herpes test te laten doen, vooral als je in contact bent geweest met iemand die het virus heeft. Het virus kan korte tijd overleven op deze voorwerpen, maar als het virus een open wond of slijmvlies binnendringt – een gebied zoals de ogen, mond of genitaliën – kan er een infectie ontstaan.
Lippenbalsem en make-up
Het delen van persoonlijke cosmetische producten zoals lippenbalsem of lippenstift met iemand die orale herpes (HSV-1) heeft, kan ook een klein risico vormen. Als de persoon een actieve koortslip heeft en deze spullen gebruikt, kan het virus worden overgedragen op het oppervlak. Als iemand anders kort daarna dezelfde lippenbalsem gebruikt, is er een klein risico op overdracht als het virus het lichaam binnendringt via een scheurtje in de huid of het slijmvlies.
Eetgerei
Eigenlijk zelden, maar nog steeds mogelijk, een reële mogelijkheid, hoewel meestal in de zeldzaamste gevallen, kan herpes zich verspreiden via keukengerei, kopjes of glazen die worden gebruikt als de geïnfecteerde persoon actieve zweren zou hebben. Speeksel bevat zelf ook virussen, maar alleen als er virusdeeltjes in een actieve uitbraak zitten, kan overdracht via die voorwerpen plaatsvinden. Het is een minder gebruikelijke manier van herpesverspreiding, maar het is nog steeds een mogelijkheid.
Overdracht van herpes door aerosolisatie
Een andere manier van overdracht van herpes die het minst vaak voorkomt naast direct lichamelijk contact is via aerosolisatie, waarbij de mogelijkheid bestaat dat het virus wordt overgedragen via zwevende kleine druppeltjes in de lucht, wat zeer onwaarschijnlijk is.
Gezondheidszorg
Dergelijke overdracht van herpes is uiterst zeldzaam en wordt in de medische literatuur vermeld, meestal in gezondheidszorgomgevingen door procedures die aerosolen genereren, zoals laserbehandelingen voor bepaalde soorten dermatosen of ademhalingsprocedures. In dergelijke omgevingen kunnen gezondheidswerkers zijn blootgesteld aan het herpesvirus via minuscule aërosolen in de lucht, hoewel dit een zeldzame gebeurtenis is, die vaak optreedt bij nauwe, langdurige blootstelling in een klinische omgeving.
Aërosolisatie in huis
Aerosolisatie buiten een kliniek is zeer onwaarschijnlijk. Zeker, herpesvirusdeeltjes zijn geen door de lucht verspreide ziekteverwekkers en toch vindt transmissie nog steeds voornamelijk plaats door contact met slijmvliezen of kapotte huid. Hygiëne in de huisartsenpraktijk en het vermijden van actieve uitbraken blijven belangrijk, maar aerosoloverdracht van herpesdruppels in de niet-klinische omgeving is onwaarschijnlijk.
Auto-inoculatie: Translocatie van het virus van de ene lichaamsregio naar de andere
Auto-inoculatie is de verspreiding van herpes van het ene lichaamsdeel naar het andere. Bijvoorbeeld, een persoon met een actief ziekmakende laesie veroorzaakt door HSV-1 zou theoretisch zijn actieve laesie kunnen aanraken en vervolgens zijn genitale gebied aanraken op een manier waardoor het virus zich op die locatie kan inoculeren. Omdat deze laatste praktijk contact met zich meebrengt, moet nogmaals worden opgemerkt dat zelfinoculatie een fenomeen is dat verschilt van wat typisch contact tussen mensen kan worden genoemd.
Contact met actieve laesies
Als je een actieve herpeslaesie hebt, oraal of genitaal, mag je die niet aanraken en vervolgens andere delen van je lichaam aanraken. Als je de laesie toch aanraakt, was dan onmiddellijk je handen om de kans op auto-inoculatie te verkleinen. Dit is vooral zo omdat het virus zich over het algemeen het gemakkelijkst verspreidt tijdens de periodes van actieve uitbraken.
Herpes whitlow
Herpes whitlow is de infectie van het herpesvirus aan de vingers. Vaker volgt het op een auto-inoculatie van orale of genitale herpes, die optreedt wanneer een persoon met orale of genitale herpes zijn laesies aanraakt en vervolgens een snee of opening op zijn vinger aanraakt. Herpes whitlow is het zeldzaamste voorbeeld van de omstandigheden waarin het herpesvirus een andere persoon kan besmetten zonder traditionele verspreiding van mens tot mens.
Overdracht van herpes via oppervlakken
Misschien wel de meest hardnekkige misvatting over herpes is dat het gemakkelijk kan worden opgepikt door contact met verschillende oppervlakken, zoals toiletbrillen, beddengoed of andere levenloze voorwerpen. Het herpes simplex virus is echter vrij kwetsbaar buiten het lichaam en overleeft niet goed op de meeste oppervlakken. Overdracht via oppervlakken is uiterst zeldzaam, maar theoretisch gezien kunnen specifieke omstandigheden de kans hierop vergroten.
Openbare toiletten
Velen worden nerveus en voelen zich ongemakkelijk als ze besmet raken met herpes via een toiletbril of de vloer van een openbaar toilet. Feit is echter dat het herpesvirus nauwelijks lang genoeg overleeft op een toiletbril om een andere persoon te besmetten, omdat het een vochtige omgeving en direct contact met slijmvliezen nodig heeft om te overleven. De kans dat je besmet raakt met herpes via het oppervlak is dus verwaarloosbaar, zelfs in openbare toiletten.
Beddengoed en kleding
Hoewel het virus theoretisch voor een korte periode kan overleven op kleding of beddengoed, is het risico op overdracht via deze route erg klein. Het virus houdt over het algemeen van een warme, vochtige omgeving; het verliest snel zijn kracht als het wordt blootgesteld aan lucht of droge oppervlakken. Eenmaal gewassen beddengoed en kleding zou dat risico verder moeten verkleinen, en het delen van persoonlijke spullen met een persoon die actieve herpesuitbraken heeft moet ook worden vermeden.
Hoe kun je herpes krijgen tijdens de zwangerschap
Zwangerschap vormt een ongebruikelijk risico voor de overdracht van herpes, hoewel direct lichamelijk contact nog steeds de belangrijkste manier van overdracht is. Echter, in sommige situaties kunnen baby’s herpes overbrengen zonder direct lichamelijk contact met iemand die besmet is.
Neonatale herpes
Neonatale herpes is een aandoening waarbij een pasgeboren kind bij de geboorte herpes van de moeder krijgt. De meest voorkomende ingang is tijdens de bevalling wanneer de moeder een openlijke aanval van herpes genitalis heeft. De baby kan echter ook besmet raken met dit virus, zelfs als er geen primair contact is met de openlijke infectie, omdat het virus via het geboortekanaal kan binnendringen.
Neonatale herpes kan ook voorkomen in andere gevallen waarbij de baby tijdens de bevalling wordt blootgesteld, maar niet door direct contact met de laesies.
Overdracht via de baarmoeder
Hoewel herpes in utero (voor de geboorte) kan worden overgedragen, gebeurt dit alleen in de meest zeldzame gevallen. Dit gebeurt wanneer het virus de placenta passeert; dit komt echter uiterst zelden voor. Wanneer een primaire herpesinfectie optreedt bij een zwangere vrouw, is het risico op overdracht in utero groter omdat haar lichaam nog niet de tijd heeft gehad om voldoende antilichamen aan te maken om de baby te beschermen.
Asymptomatische overdracht
Misschien wel het meest verontrustende en angstaanjagende aspect van herpes is de asymptomatische virusuitscheiding. Hierbij kan een geïnfecteerde persoon met herpes het virus doorgeven aan een andere persoon, zelfs als de geïnfecteerde persoon zelf niet ziek lijkt – geen zweertjes, geen blaasjes. Het komt sporadisch voor, dus de reële mogelijkheid dat iemand herpes heeft, kan volledig worden doorgegeven aan iemand anders voordat ze ooit wisten dat ze besmettelijk waren.
Wat is asymptomatische vervuiling?
Herpesvirussen zijn latent en verbergen zich in het lichaam in zenuwcellen. Ze kunnen periodiek reactiveren. Asymptomatische uitscheiding is de beweging van het virus van de zenuwcellen naar de huid of slijmvliezen, maar veroorzaakt geen symptomen. Iemand denkt dus dat hij het virus niet doorgeeft omdat er geen zichtbare pijnscheur of pijn is, maar hij geeft het wel door via contact.
Asymptomatische besmetting zonder direct contact
Hoewel in de meeste gevallen asymptomatische uitscheiding zou leiden tot overdracht door huid-op-huidcontact, kunnen de virusdeeltjes theoretisch worden overgedragen op levenloze voorwerpen of oppervlakken en vervolgens worden overgedragen op een andere persoon. Dit is echter niet erg waarschijnlijk omdat het herpesvirus niet goed overleeft buiten het lichaam. Het is echter wel mogelijk dat de infectie wordt overgedragen via gedeelde voorwerpen zoals scheerapparaten of handdoeken als de geïnfecteerde persoon zich er niet van bewust is dat hij of zij het virus uitscheidt.
Belangrijkste voorzorgsmaatregelen om de herpesinfectie te voorkomen:
Het virus wordt voornamelijk overgedragen door direct huidcontact. Het komt echter zelden voor dat HSV wordt overgedragen met weinig of geen lichamelijk contact.
- Persoonlijke voorwerpen zoals handdoeken en scheermesjes kunnen tijdens een actieve uitbraak een laag risico op overdracht van de ene geïnfecteerde persoon op de andere inhouden.
- Asymptomatische uitscheiding draagt bij aan de overdracht van dit virus, zelfs zonder de symptomen te vertonen.
- Auto-inoculatie is de verspreiding van het virus binnen delen van het lichaam.
- De kans dat je herpes oploopt via een open wond op oppervlakken zoals een toiletbril is erg klein.
Kortom, kennis over hoe herpes zich kan verspreiden, zelfs in zeer zeldzame omstandigheden, stelt mensen in staat om zichzelf beter te beschermen en hun risico op besmetting aanzienlijk te verminderen.
Conclusie:
Je hebt waarschijnlijk je antwoorden gevonden op de vragen zoals hoe kun je Herpes krijgen zonder lichamelijk contact? In deze gids. Hoewel herpes over het algemeen wordt verspreid door direct lichamelijk contact, zijn er uiterst zeldzame gevallen dat het virus kan worden overgedragen zonder een dergelijke interactie. Dit gebeurt meestal in de vorm van besmette voorwerpen, auto-inoculatie, of in zeer zeldzame gevallen, zelfs door virale vervelling. Deze manieren van overdracht zijn echter uiterst zeldzaam.
Het niet delen van persoonlijke voorwerpen, een goede hygiëne en het vermijden van iemand met een uitbraak verkleint de kans om herpes te krijgen. Voor iemand die zich zorgen maakt over het overdragen van het virus, zijn voorlichting en bewustwording essentieel. Het patroon en de manier waarop het virus zich gedraagt, doorbreken enkele van de mythes en helpen om dergelijke ongegronde angsten te vermijden.
Vaardig in non-profitorganisaties, anesthesie, spoedeisende geneeskunde, SOA-specialist en curriculumontwikkeling. Sterke onderwijsprofessional met een doctor in de wijsbegeerte (Ph.D.) gericht op ziekten en verpleegkunde met de nadruk op verpleegkundeonderwijs.
